30-4-1975 và những giờ phút quyết định

Cách đây 45 năm, cuộc tổng tiến công và nổi dậy của quân và dân ta mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã giành toàn thắng vào ngày 30-4-1975. Nhân dân ta đã đánh thắng kẻ thù lớn mạnh và hung hãn nhất của loài người tiến bộ trong thế kỷ XX, giành độc lập hoàn toàn cho Tổ quốc Việt Nam, chấm dứt vĩnh viễn ách thống trị kéo dài 115 năm của chủ nghĩa thực dân trên đất nước ta. Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV, Đảng ta đã khẳng định: “Năm tháng sẽ trôi qua, nhưng thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta mãi mãi ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế và có tính thời đại sâu sắc”.

Đầu năm 1975, trên cơ sở đánh giá tương quan lực lượng giữa ta và địch, Bộ Chính trị hạ quyết tâm chiến lược, giải phóng miền Nam, đánh bại hoàn toàn cuộc chiến tranh thực dân kiểu mới của Mỹ bằng cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975.

Sau một số trận đánh tạo thế và nghi binh chiến dịch, ngày 10 và 11-3-1975, quân ta tiến công bằng sức mạnh tổng hợp, giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột. Đây là trận đánh then chốt, quyết định của chiến dịch, mở đầu cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975. Tiếp đó, từ ngày 14-3 đến ngày 3-4-1975, quân ta tiến công tiêu diệt nhiều vị trí quan trọng, giải phóng tỉnh Kon Tum, Gia Lai và toàn bộ Tây Nguyên.

Sau khi giải phóng Tây Nguyên, quân ta tiến đánh và giải phóng tỉnh Quảng Trị (ngày 19-3-1975) và quyết định mở màn chiến dịch giải phóng Huế, đến ngày 25-3-1975, ta giải phóng hoàn toàn Thừa Thiên Huế. Ngày 28-3-1975, pháo binh của ta đã kiểm soát hoàn toàn thành phố Đà Nẵng, đồng thời phát triển tiến công ban ngày kết hợp với các lực lượng địa phương và nhân dân nổi dậy chiếm bán đảo Sơn Trà và thị xã Hội An chỉ trong vòng 1 ngày.

Phối hợp với bộ đội địa phương và nhân dân, quân ta tiến công giải phóng các tỉnh Bình Định, Phú Yên (ngày 1-4-1975), Khánh Hòa (ngày 3-4-1975) nối liền vùng giải phóng từ Tây Nguyên, Trị Thiên và các tỉnh Trung bộ.

Trên cơ sở những thắng lợi có ý nghĩa quyết định, ngày 14-4-1975, Bộ Chính trị quyết định mở Chiến dịch Hồ Chí Minh nhằm giải phóng Sài Gòn - Gia Định và hoàn toàn miền Nam.

Thực hiện tư tưởng chỉ đạo “Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng”, các đơn vị chủ lực của quân đội ta đã thực hiện cuộc hành quân thần tốc, tiến về giải phóng Sài Gòn. Ngày 29-4-1975, ta tiến hành tổng tiến công trên toàn mặt trận, chặn đánh và tiêu diệt các tập đoàn chủ lực chủ yếu ở vòng ngoài, đồng thời thọc sâu đánh chiếm các địa bàn quan trọng ở vùng ven và nội ô.

Ngày 30-4-1975, các binh đoàn đột kích thọc sâu kết hợp lực lượng bên trong nhanh chóng đánh chiếm các mục tiêu trọng yếu của địch ở nội thành như sân bay Tân Sơn Nhất, Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Tư lệnh Biệt khu Thủ đô, căn cứ Hải quân, cảng Bạch Đằng, Đài Phát thanh, Tổng nha Cảnh sát Trung ương. Địch chống trả quyết liệt, song trước sức mạnh tiến công của ta, các đơn vị chủ lực ngụy bị tiêu diệt và tan rã hoàn toàn. Binh đoàn hỗn hợp của Quân đoàn 2 của ta chiếm Dinh Độc Lập lúc 10 giờ 45 phút, bắt toàn bộ ngụy quyền Trung ương, buộc chúng tuyên bố đầu hàng vô điều kiện. Cờ giải phóng đã tung bay trên Dinh Độc Lập lúc 11 giờ 30 phút, ngày 30-4-1975.

Hòa với chiến trường chung, trong những ngày cuối tháng tư năm 1975, khí thế tiến công địch của quân và dân Rạch Giá (Kiên Giang ngày nay) cũng sục sôi chưa từng có.

Đúng 1 giờ 15 phút, rạng sáng ngày 30-4-1975, đúng giờ G, quân dân Rạch Giá tiếp tục mở đợt tấn công địch bằng những đòn quyết định để giải phóng quê hương. Tin vui lần lượt đưa về từ các địa phương: 5 giờ chiều ngày 30-4 ta chiếm Chi khu Kiên Thành, làm chủ hoàn toàn thị trấn Rạch Sỏi. Đến 18 giờ huyện Châu Thành B hoàn toàn giải phóng. Đến 19 giờ huyện Hà Tiên hoàn toàn giải phóng. Đến 22 giờ đêm 30-4 thị xã Rạch Giá, huyện Tân Hiệp, huyện Giồng Riềng, huyện Vĩnh Thuận, huyện Phú Quốc, huyện Châu Thành A (Hòn Đất) hoàn toàn giải phóng. Riêng huyện Gò Quao đến 8 giờ sáng ngày 1-5 mới hoàn toàn giải phóng.

Thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử ngày 30-4-1975 để lại cho Đảng ta và dân tộc ta nhiều ý nghĩa quan trọng và bài học kinh nghiệm sâu sắc, đã nêu bật một chân lý: Trong thời đại ngày nay, một dân tộc nước không rộng, người không đông, kinh tế kém phát triển, song dân tộc ta đã đoàn kết chặt chẽ và đấu tranh kiên quyết dưới sự lãnh đạo của một đảng Mác-xít - Lê-nin-nít, có đường lối và phương pháp cách mạng đúng đắn, nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại thì hoàn toàn có thể đánh bại mọi thế lực xâm lược.

Nguyễn Thiện Cẩn
(Phó trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)