Phát triển bền vững ngành nuôi yến

NỞ RỘ NGHỀ NUÔI YẾN

Hiện TP. Rạch Giá dẫn đầu cả tỉnh về số lượng nhà yến với 855 nhà. Anh Trần Đông Mẫn - Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Hồng Châu Yến (TP. Rạch Giá) cho biết gia đình anh đầu tư 3 nhà nuôi yến, thu hoạch khoảng 10kg/tháng. Ngoài sản lượng của gia đình, anh Mẫn thu mua tổ yến của 20 hộ với sản lượng từ 60-100kg để sơ chế, tiêu thụ.

Nhân viên sơ chế tổ yến tại Cơ sở sản xuất yến sào Du Long của anh Trần Quốc Phương, tọa lạc C1-15 đường Phạm Hùng, phường Vĩnh Lạc (TP. Rạch Giá).

Ít nhà yến hơn TP. Rạch Giá, huyện Kiên Lương có 267 nhà yến và là địa phương đứng thứ 4 trong tỉnh về số nhà yến. Chị Đoàn Thị Phương Dung, ngụ ấp Hòn Trẹm, xã Bình An (Kiên Lương) cho biết: “Gia đình tôi nuôi yến được 5 năm, mỗi tháng thu hoạch 2-3kg. Tổ yến thô bán giá 20-25 triệu đồng/kg. Khi làm sạch, đóng hộp tổ yến có giá 35-40 triệu đồng/kg”.

Theo Tiến sĩ Đỗ Minh Nhựt - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nghề nuôi chim yến với mục đích thương mại đã xuất hiện ở Kiên Giang từ năm 2003. Khoảng 7 năm trở lại đây, nghề này phát triển khá mạnh với nhiều loại hình, quy mô. Hiện toàn tỉnh có 2.860 nhà nuôi yến, tập trung nhiều ở TP. Rạch Giá, TP. Hà Tiên và 2 huyện Hòn Đất, Kiên Lương. Năm 2020, tổng sản lượng tổ yến cả tỉnh trên 17 tấn, giá trị khoảng 200 tỷ đồng.

Nhân viên sơ chế tổ yến tại Cơ sở sản xuất yến sào Du Long của anh Trần Quốc Phương, tọa lạc C1-15 đường Phạm Hùng, phường Vĩnh Lạc (TP. Rạch Giá).

Nhiều hộ nuôi yến cho biết, việc mua bán sản phẩm tổ yến của tỉnh còn chưa có thị trường ổn định, chưa có giá trị gia tăng cao vì chủ yếu được xuất khẩu thô hoặc mua bán nội địa. Đa số tổ yến đều chưa được truy xuất nguồn gốc. Số lượng nhà yến của tỉnh tăng nhanh nhưng có nhiều nhà không có chim yến vào làm tổ hoặc chất lượng tổ yến không cao.

Anh Phạm Công Dụng, ngụ ấp Thuận Tiến, xã Bình Sơn (Hòn Đất) đầu tư 1,5 tỷ đồng để xây dựng nhà nuôi yến. “Hiện mỗi tháng tôi thu hoạch khoảng 1kg tổ yến nhưng tổ xấu nên bị thương lái ép giá, mua với giá 14 triệu đồng/kg. Khó khăn hiện nay là yến bỏ đi nhiều, chỉ ở lại khoảng 10% so với số yến con nở ra. Ngoài ra, nhà yến cũng thường bị rắn, chim cú, gián, thằn lằn đột nhập ăn tổ yến, làm tổ không lành lặn và vẫn chưa có cách xử lý”.

CẦN XÂY DỰNG CHUỖI GIÁ TRỊ

Anh Trần Quốc Phương, ngụ C1-15 đường Phạm Hùng, phường Vĩnh Lạc (TP. Rạch Giá) nói: “Gia đình tôi mỗi tháng thu hoạch được 15kg tổ yến, thu mua sơ chế thêm từ các hộ khác khoảng 300kg. Nhưng đa phần là mua bán qua các đầu mối. Tôi kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xúc tiến việc đàm phán để tiến tới xuất khẩu chính ngạch không chỉ sang Trung Quốc mà còn ra các nước khác để gia tăng giá trị”.

Đại biểu tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm từ tổ yến của Doanh nghiệp tư nhân Hồng Châu Yến tại diễn đàn về “Phát triển bền vững ngành nuôi yến hướng tới xuất khẩu tại các tỉnh phía Nam” vừa tổ chức tại Kiên Giang.

Tại diễn đàn về “Phát triển bền vững ngành nuôi yến hướng tới xuất khẩu tại các tỉnh phía Nam” vừa tổ chức tại Kiên Giang, bà Đỗ Tú Quân - Chi hội trưởng Chi hội Nhà yến Việt Nam cho rằng, Kiên Giang có tiềm năng phát triển hơn nữa nghề nuôi yến và đang có cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc (thị trường tiêu thụ tổ yến lớn nhất thế giới). Để phát triển bền vững, đạt hiệu quả kinh tế cao, ngành nuôi chim yến cần được quy hoạch rõ ràng.

Song song đó, phải có cơ chế quản lý và thúc đẩy sự liên kết theo chuỗi sản phẩm từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm. Trong đó, các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu đóng vai trò định hướng, điều tiết thông qua việc đặt hàng, hạn chế tình trạng phát triển nuôi chim yến ồ ạt dẫn đến dư thừa, làm hạ giá thành tổ yến.

Để sản phẩm yến sào có sức cạnh tranh trên thị trường, nhiều doanh nghiệp trong tỉnh đã chọn hướng phát triển thị trường gắn với đa dạng hóa sản phẩm. Năm 2020, sản phẩm yến sào của Doanh nghiệp tư nhân Hồng Châu Yến được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận độc quyền thương hiệu yến sào Hồng Châu Yến, đồng thời được cơ quan độc lập chứng nhận đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Đây được xem là bước ngoặt đánh dấu bước phát triển của Doanh nghiệp tư nhân Hồng Châu Yến trên thị trường.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Niệm - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ đề xuất, để đảm bảo phát triển nghề nuôi yến bền vững về lâu dài, cần xây dựng và phát triển thương hiệu cho yến sào, giúp mở rộng thị trường trong nước và xuất khẩu. Hiện toàn tỉnh có 20 doanh nghiệp, hộ cá thể đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận độc quyền thương hiệu yến sào.

“Tỉnh ta đang có chính sách hỗ trợ 70% chi phí đăng ký nhãn hiệu hàng hóa, dịch vụ cho các doanh nghiệp, hộ cá thể; hỗ trợ 100% chi phí đối với đăng ký nhãn hiệu tập thể. Tổ chức, doanh nghiệp, hộ cá thể có thể liên hệ với Trung tâm Khoa học, Công nghệ và Môi trường thuộc Sở Khoa học và Công nghệ để được tư vấn”, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Niệm cho biết.

Bài và ảnh: ĐẶNG LINH