Tết mẹ: Khởi nguồn hạnh phúc gia đình Việt

Ảnh minh họa: THANH TÙNG

Câu nói "Mùng hai tết mẹ" không đơn thuần là một phong tục, nó chứa đựng giá trị nhân văn vượt thời gian, khẳng định vai trò to lớn của người mẹ trong đời sống gia đình và tâm hồn mỗi người con.

1. Trong văn hóa truyền thống của người Việt, Tết Nguyên đán luôn mang ý nghĩa đặc biệt, là thời điểm giao thoa giữa năm cũ và năm mới, là dịp để mỗi gia đình cùng nhau sum vầy, tưởng nhớ tổ tiên, vun đắp tình thân. Mùng một tết cha, mùng hai tết mẹ, mùng ba tết thầy – đó là những nguyên tắc bất di bất dịch trong nếp sống người Việt. Nếu ngày mùng một là dịp để tri ân tổ tiên nội tộc, thì ngày mùng hai là thời khắc dành riêng cho gia đình bên ngoại, đặc biệt là người mẹ – người đã cưu mang, sinh thành và dưỡng dục con cái.

Vậy tại sao lại có phong tục "mùng hai tết mẹ"? Truyền thống này bắt nguồn từ lòng tôn kính của người Việt đối với người mẹ trong gia đình. Trong xã hội xưa, quan niệm “trọng nam khinh nữ” từng chi phối nhiều khía cạnh cuộc sống, song gia đình người Việt vẫn luôn dành một chỗ đứng đặc biệt cho người mẹ. Mẹ vừa là người gìn giữ nề nếp gia phong, vừa là nguồn cội của tình yêu thương, là người vun đắp nên sự gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình. Chính vì vậy, ngày mùng hai tết trở thành dịp để con cháu thể hiện lòng hiếu thảo, bày tỏ tình cảm sâu sắc với mẹ và gia đình ngoại.

"Mùng hai tết mẹ" là lời nhắc nhở mỗi người con phải trân trọng những hy sinh thầm lặng của người mẹ. Cuộc đời người mẹ Việt Nam là những chuỗi ngày hy sinh vì chồng con, vì mái ấm gia đình. Hình ảnh người mẹ tảo tần dậy sớm thức khuya, chăm lo từ bữa ăn đến giấc ngủ, giữ cho ngọn lửa yêu thương không bao giờ tắt trong gia đình, đã trở thành biểu tượng thiêng liêng trong lòng mỗi người. Nhớ đến mẹ là nhớ đến vòng tay dịu dàng, là cảm nhận được dòng sữa ngọt lành nuôi nấng tâm hồn.

2. Ca dao, tục ngữ Việt Nam đã ghi lại hình ảnh người mẹ bằng những lời thơ, câu nói giản dị nhưng sâu sắc: "Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ, gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng cha." Đây là một lời khẳng định, hết thảy những người trên thế gian không ai tốt với ta bằng mẹ của ta. Hay câu: "Công cha như núi Thái Sơn, /Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra." Nghĩa mẹ tựa như dòng nước mát lành, chảy mãi không ngừng, tưới mát tâm hồn mỗi người con. Trong đó, tình yêu thương của mẹ chính là sự hy sinh, chính là bài học lớn lao về sự bao dung, lòng kiên nhẫn và ý chí mạnh mẽ. Mẹ là người nâng bước ta đi những ngày đầu đời, là bờ vai vững chãi ta tìm về khi gặp khó khăn, và là người không bao giờ quay lưng dù thế giới ngoài kia có khắc nghiệt đến đâu.

Phong tục "mùng hai tết mẹ" không dừng lại ở việc tri ân, mà thể hiện tinh thần cân bằng giữa hai gia đình nội – ngoại. Đây là minh chứng cho sự hòa hợp trong văn hóa Việt Nam, nơi mà tình thân không dừng lại trong một phạm vi hạn hẹp, mà được mở rộng để tạo nên sự gắn kết bền chặt giữa hai dòng họ. Người Việt tin rằng, có kính trọng gia đình bên ngoại thì hạnh phúc trong gia đình mới được bền vững. Sự hòa thuận này chính là nền tảng cho một gia đình hạnh phúc và góp phần tạo nên sự ổn định cho cả xã hội.

Bên cạnh đó, "mùng hai tết mẹ" cũng nhắc nhở mỗi người con về trách nhiệm giữ gìn và phát huy giá trị gia đình. Cuộc sống hiện đại với guồng quay hối hả khiến nhiều người dễ dàng lãng quên những giá trị xưa cũ. Tuy nhiên, ngày Tết mẹ như một lời nhắc nhở đầy ý nghĩa, rằng mỗi chúng ta không thể sống mà quên đi cội nguồn, quên đi những bàn tay đã từng chăm sóc, dìu dắt ta trưởng thành.

3. Vai trò của người mẹ đã được khẳng định trong gia đình và là trụ cột vững chắc trong cả xã hội. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: "Non sông gấm vóc Việt Nam do phụ nữ ta trẻ cũng như già ra sức dệt thêu mà thêm tốt đẹp rực rỡ." Hay câu: “Phụ nữ ta chẳng những giỏi giữ nước mà còn đảm việc nhà.” Những câu nói ấy nhằm tôn vinh sự đóng góp của người phụ nữ trong sự nghiệp phát triển đất nước, đồng thời nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của họ trong việc gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống.

Hình ảnh người mẹ Việt Nam còn được khắc họa qua những vần thơ thấm đượm cảm xúc: "Lời ru có gió mùa thu /Bàn tay mẹ quạt mẹ đưa gió về /Những ngôi sao thức ngoài kia, /Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con." Hay: "Mẹ là tiếng dạ đầu đời, /Mẹ là cánh võng đưa lời ầu ơ. /Mẹ là bếp lửa bình yên, /Mẹ là sóng nước con thuyền đời con." Những câu thơ ấy là lời ca ngợi, là sự thấu hiểu, sự tri ân sâu sắc với vai trò của mẹ trong đời sống. Dù xã hội có thay đổi thế nào, tình mẹ vẫn mãi là giá trị bất biến, là nguồn sống vô tận mà mỗi người con luôn mang theo bên mình.

Từ truyền thống "mùng hai tết mẹ," chúng ta nhận ra rằng, gia đình chính là cội nguồn của mọi giá trị tốt đẹp trong cuộc sống. Một gia đình hạnh phúc bắt đầu từ sự gắn kết giữa các thành viên, từ lòng hiếu thảo và tình yêu thương dành cho đấng sinh thành. Mỗi dịp mùng hai Tết, khi trở về bên mẹ, hãy để trái tim chúng ta được chạm lại những ký ức êm đềm, được sống trong sự yêu thương trọn vẹn, và hãy nói với mẹ rằng: "Con biết ơn mẹ vì tất cả."

4. Kết thúc bài viết này, xin gửi gắm một câu nói đầy ý nghĩa: "Mẹ là người có thể thay thế tất cả ai khác, nhưng không ai có thể thay thế được mẹ." Hãy để ngày mùng hai tết trở thành một ngày thật sự ý nghĩa, nhằm giữ gìn truyền thống, đồng thời còn để khẳng định rằng, tình mẫu tử luôn là sợi dây thiêng liêng nhất, gắn kết chúng ta với cội nguồn và nâng bước ta đi trên mọi hành trình.

TRỌNG NGHĨA