Chống khai thác IUU, ngư dân phải hành động ngay

Ngư dân cần chấp hành nghiêm quy định của pháp luật trong chống khai thác IUU. Ảnh: ĐỨC BÌNH

Việt Nam có hơn 3.200km bờ biển, hàng nghìn hòn đảo lớn nhỏ và các ngư trường rộng lớn. Nghề cá từ lâu đã trở thành một ngành kinh tế quan trọng, mang lại nguồn thu nhập chính cho hàng triệu người dân ven biển. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của ngành thủy sản, vấn đề khai thác quá mức, khai thác IUU đã trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với nguồn lợi thủy sản, môi trường biển và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành thủy sản, Chính phủ đã ban hành các quy định pháp luật nghiêm ngặt về việc khai thác thủy sản, đặc biệt là trong việc cấm khai thác IUU. Các địa phương ven biển cũng đã thực hiện đồng loạt các giải pháp nhằm tạo điều kiện cho ngư dân khai thác thủy sản đúng quy định. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, một số ngư dân vẫn chưa hiểu rõ hoặc chưa chấp hành nghiêm các quy định này.

Khai thác IUU không chỉ ảnh hưởng đến môi trường sinh thái biển mà còn gây ra những thiệt hại to lớn về kinh tế, xã hội. Việc khai thác bất hợp pháp thường không tuân thủ quy định về kích thước, loại cá, mùa vụ hay khu vực khai thác, dẫn đến tình trạng cạn kiệt nguồn tài nguyên thủy sản. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của ngư dân và làm giảm khả năng phục hồi của các loài thủy sản trong tương lai.

Một hệ lụy quan trọng khác của khai thác IUU là việc Việt Nam bị Liên minh Châu Âu (EU) cảnh báo bằng “thẻ vàng” từ năm 2017. Điều này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam vào thị trường EU - một trong những thị trường quan trọng nhất. Nếu tình trạng này không được cải thiện, nguy cơ Việt Nam phải nhận “thẻ đỏ” là rất cao, đồng nghĩa với việc các sản phẩm thủy sản của Việt Nam sẽ bị cấm nhập khẩu vào EU, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế quốc gia và đời sống của hàng triệu ngư dân.

Ngư dân đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ và duy trì nguồn lợi thủy sản. Việc tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định về khai thác thủy sản không chỉ bảo vệ nguồn lợi thiên nhiên mà còn đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của ngành thủy sản. Trong bối cảnh hiện nay, chấp hành các quy định pháp luật về cấm khai thác IUU là điều bắt buộc đối với mọi ngư dân.

Một số quy định chính mà ngư dân cần nắm rõ bao gồm: Không được khai thác thủy sản tại các khu vực cấm hoặc trong thời gian cấm; không sử dụng các phương tiện, ngư cụ cấm; khai thác đúng kích thước, số lượng và loài thủy sản cho phép; báo cáo đầy đủ, chính xác sản lượng khai thác theo quy định của pháp luật...

Việc không tuân thủ các quy định này không chỉ ảnh hưởng nguồn lợi thủy sản mà còn khiến ngư dân đối mặt với những hình phạt nghiêm khắc từ pháp luật. Chính phủ đã tăng cường các biện pháp kiểm tra, giám sát và xử phạt các hành vi khai thác IUU. Những ngư dân vi phạm có thể bị phạt tiền, tịch thu phương tiện khai thác, thậm chí bị xử lý hình sự tùy theo mức độ vi phạm.

Chúng ta không thể phủ nhận rằng nguồn lợi thủy sản đang ngày càng cạn kiệt, do các hoạt động khai thác bất hợp pháp, biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường. Việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản nhằm đảm bảo nguồn thu nhập ổn định cho thế hệ hiện tại và giữ gìn bền vững cho thế hệ tương lai.

Khi tuân thủ nghiêm túc các quy định về cấm khai thác IUU, ngư dân không chỉ bảo vệ được nguồn lợi thủy sản mà còn góp phần nâng cao uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Điều này sẽ giúp mở rộng thị trường xuất khẩu thủy sản, nhất là các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Bên cạnh đó, việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản giúp giảm thiểu tình trạng tranh chấp ngư trường, đảm bảo an ninh trên biển và nâng cao đời sống của ngư dân.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng khai thác IUU là do ngư dân chưa được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết. Nhiều ngư dân chưa nắm rõ các quy định của pháp luật hoặc chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Cũng có trường hợp ngư dân đã nắm rõ quy định, nhưng vì áp lực kinh tế, chạy theo những lợi ích trước mắt mà cố tình vi phạm.

Để giảm thiểu các trường hợp vi phạm khai thác IUU, thời gian qua, Chính phủ, các bộ ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục và tập huấn cho ngư dân. Các chương trình tập huấn về pháp luật, kỹ thuật khai thác hải sản bền vững cũng như các biện pháp bảo vệ môi trường biển đã được tổ chức thường xuyên, rộng khắp, liên tục tại các địa phương ven biển.

Cùng với đó, việc chuyển đổi nghề cho ngư dân ven biển, hướng tới khai thác hiệu quả bền vững cũng là giải pháp được các ngành chức năng nỗ lực thực hiện thời gian qua. Tuy nhiên, do nhiều khó khăn và vướng mắc, việc chuyển đổi nghề này đến nay chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Hiện các cơ quan hữu quan, chính quyền các cấp, tổ chức xã hội, kể cả doanh nghiệp vẫn đang nỗ lực thực hiện giải pháp này với niềm tin sẽ thành công. Khi đó ngư dân sẽ có sinh kế bền vững, thu nhập đảm bảo, không còn phụ thuộc lớn vào nghề cá…

Biển không chỉ là nguồn sống mà còn là ngôi nhà chung của tất cả chúng ta. Bảo vệ biển, bảo vệ nguồn lợi thủy sản không riêng là trách nhiệm của Chính phủ, các cơ quan chức năng, mà còn là trách nhiệm của mỗi ngư dân. Dù nghề đánh bắt thủy sản đang gặp nhiều khó khăn, nhưng ngư dân hãy vững tin và kiên trì. Chặng đường phía trước nhiều thử thách, nhưng chúng ta hãy nhớ rằng, chính việc tuân thủ các quy định và bảo vệ nguồn lợi biển sẽ giúp môi trường biển được phục hồi, bảo đảm sinh kế lâu dài cho chính ngư dân và cộng đồng. Vượt qua khó khăn hôm nay, chúng ta sẽ có cơ hội để thay đổi và phát triển bền vững hơn trong tương lai. Đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau, làm việc theo đúng pháp luật sẽ mang lại tương lai tươi sáng cho nghề cá và góp phần bảo vệ biển cả.

Tài nguyên biển là có hạn, nếu không hành động ngay từ bây giờ, chúng ta sẽ phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng hơn trong tương lai. Việc tuân thủ các quy định về cấm khai thác IUU không chỉ bảo vệ sinh kế của chính ngư dân mà còn là nghĩa vụ đối với đất nước và cộng đồng quốc tế. Chúng ta hãy cùng nhau hành động vì một tương lai xanh, vì biển cả và vì thế hệ mai sau.

VIỆT TIẾN