Về quê thưởng thức món “anh hùng trong khói lửa”

27 tháng chạp, tôi rời thành phố về quê đón tết cùng gia đình. Tôi vừa về đến nhà, biết món ăn ưa thích của tôi, cha hỏi: "Ăn cá lóc nướng trui không"? Tôi gật đầu, thế là hai cha con bắt đầu chuẩn bị nguyên liệu nướng cá.

Những ngày tết ngán thịt mỡ, người dân quê tôi thường chuyển sang ăn món cá lóc nướng trui.

Tôi đi ôm rơm, cha thì bắt con cá lóc đồng mới câu được từ tối qua. Cha tôi dùng thanh tre xiên từ miệng tới đuôi cá, rồi cắm xuống đất đưa phần đuôi con cá ngược lên trời. Tôi nhanh tay lấy rơm phủ đầy con cá rồi bắt đầu đốt lửa. Chừng 10 phút sau, cha tôi khều đám tro đã cháy, lộ ra con cá lóc cháy đen phần vảy.

Tôi dùng con dao cạo phần vảy cá cháy bên ngoài, từng thớ da vàng ươm cũng dần lộ diện, mùi thơm của cá lóc nướng bắt đầu xộc lên tận mũi. Rút con cá khỏi thanh tre, bày lên tàu lá chuối rồi xẻ dọc lưng cá, phần thịt trắng tinh, bốc khói thơm lừng, khiến ai cũng muốn ăn ngay.

Cá lóc nướng trui thường được người dân ở vùng quê gọi bằng cái tên hết sức độc đáo - “anh hùng trong khói lửa”.

Tôi làm chén muối hột với ớt hiểm, rồi hái nắm rau rừng, bắp chuối rửa sạch chuẩn bị cho bữa cơm chiều. Gói một miếng rau với miếng thịt cá thơm phức rồi chấm muối ớt, đưa lên miệng nhai chầm chậm. Vị ngọt thanh của cá hòa quyện với vị chua của đọt chùm ruột, hơi chát của bắp chuối, vị mặn, cay của muối ớt tạo nên huơng vị thật tuyệt vời.

Cha tôi bảo, món “anh hùng trong khói lửa” đã có từ lâu trong đời sống của những người dân Nam bộ. Trước đây, món cá lóc nướng trui thường được nướng ngoài bờ ao, bờ ruộng khi lúa mùa trên ruộng đã gặt xong. Ngày nay, mức sống được nâng lên thì món ăn này được một số người chế biến có chút cầu kỳ hơn và có nơi "cải tiến" hơn so với trước. 

Rơm tàn lộ ra con cá lóc cháy đen phần vảy.

Cơn gió bấc mang theo thời tiết se lạnh cũng là lúc người dân quê tôi tát đìa bắt cá ăn tết. Cá lóc mùa này mập ú, thịt mềm và ngọt. Nhà nào có tát đìa thì hầu như đều giữ lại một ít cá sống để dành ăn dần trong những ngày tết. Nhiều người ngán ăn các món từ thịt sẽ chuyển qua món cá lóc chiên, kho, nấu canh...

Theo người dân quê tôi, cá nướng lóc trui là ngon nhất vì cá đảm bảo ngon ngọt. Nhiều người lần đầu nhìn thấy cá nướng đen cho rằng món ăn không sạch, nhưng khi thử miếng thịt đầu tiên đã xuýt xoa. Thịt cá ngọt, thơm chuẩn vị đồng quê.

Hấp dẫn với món cá lóc nướng trui ăn với muối ớt.

Cá lóc nướng trui bây giờ được biến hóa thành nhiều kiểu như nướng mía, nướng mỡ hành... để phục vụ nhu cầu thực khách. Nhưng có lẽ, cá lóc nướng trui bằng rơm, ăn còn nóng không cần gia vị mới đúng kiểu dân dã miền Tây, bình dân nhưng giữ trọn tinh túy của thịt cá.

Bài và ảnh: THỦY TIÊN